اروماتراپی یا رایحه درمانی

اروماتراپی یا رایحه درمانی یکی از روش‌های جدید برای درمان بیماری‌های روانی و جسمی‌است که با کمک روغن‌های معطر گیاهی انجام می‌گیرد. افرادی در کشورهای جهان وجود دارند که به صورت تخصصی این حرفه را دنبال می‌کنند. در واقع، کار این افراد‌ترکیب کردن روغن‌های گیاهی برای هر فرد و متناسب با شرایط اوست. روش‌های مختلفی برای رایحه درمانی وجود دارند که فقط یکی از این روش‌ها، بو کردن روغن‌هاست.

رایحه‌های مختلف می‌توانند باعث ایجاد واکنش‌های احساسی در بدن شوند. به همین خاطر، با کمک روغن‌های گیاهی که دارای بو و رایحه خاصی هستند، می‌توان برخی از بیماری‌ها را درمان و کنترل کرد. در ادامه این مقاله قصد داریم در مورد اروماتراپی یا رایحه درمانی و تمامی‌جزئیات آن صحبت کنیم.

معرفی اروماتراپی یا رایحه درمانی در طب مکمل

از گذشته تا به امروز، به رایحه‌های روغن‌ها و گیاهان مختلف توجه بسیار زیادی می‌شد. شاید تا به امروز، با روش‌های خاصی که دقیقا در مورد آن‌ها اطلاعات کافی نداشته‌اید؛ رایحه درمانی را تجربه کرده‌اید. به طور مثال، یک گل را بو کرده‌اید و احساس سرزندگی و شادابی در شما به وجود آمده است.

رایحه درمانی از جمله روش‌های نوین برای درمان بیماری‌هاست که در طب مکمل قرار می‌گیرد. طب مکمل در واقع، شامل روش‌های مختلف برای درمان بیماری‌های جسمی‌و روحی است که هنوز به اثبات علمی‌نرسیده‌اند. اگرچه برخی از افراد اروماتراپی را در گروه روش‌های درمانی با طب سنتی می‌شناسند، اما این روش متفاوت از روش‌های مختلف دیگر برای درمان بیماری‌ها در طب سنتی است و بهتر است که آن در گروه روش‌های درمانی طب مکمل قرار دهیم. رایحه درمانی قرن‌هاست که در فرهنگ‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در حال حاضر به صورت مدرن در فرانسه استفاده می‌شود.

هر یک از رایحه‌هایی که در روغن‌های ضروری و مفید به مشام ما می‌خورند، می‌توانند واکنش‌های فیزیولوژیکی مختلفی را ایجاد کنند. این روغن‌ها می‌توانند برای ماساژ دادن پوست مورد استفاده قرار گیرند یا به آب حمام اضافه شوند.

انواع فواید اروماتراپی

رایحه درمانی یک روش درمانی برای بیماری‌های روحی و جسمی‌است که البته تا به حال اثبات علمی‌نداشته است؛ اما به نظر می‌رسد که این روش درمانی، بتواند برای درمان برخی از بیماری‌ها کمک‌کننده باشد. فواید اروماتراپی، بسته به نوع روغن‌ها و رایحه‌های استفاده شده، می‌تواند متفاوت باشد. به همین خاطر، نمی‌توان به طور کلی این روش درمانی را با فواید مختلف بیان کرد. در ادامه به برخی از فواید اروماتراپی برای برخی از رایحه‌ها اشاره می‌کنیم.

• استفاده از بخار اکالیپتوس، می‌تواند باعث تسکین علائم سرماخوردگی و یا آنفولانزا شود. همچنین، رایحه این گیاه در رفع خستگی و بی حالی، حالت تهوع، درد بدن، استرس و افسردگی و … بسیار مفید است.
• می‌توان از رایحه اکالیپتوس برای درمان سردرد، مشکلات یائسگی بانوان، درمان دردهای قاعدگی و دردهای عضلانی و … استفاده کرد.
• برخی از انواع بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس ممکن است با رایجه درمانی بهبود پیدا کنند؛ اما لازم است که برای استفاده از روغن‌های مناسب این بیماری‌ها با پزشک مشورت شود.
• رایحه روغن نعناع ممکن است برای درمان بیماری‌های گوارشی سودمند باشد.
• در صورت نیاز به تسکین درد دندان و زخم‌های دهانی، می‌توان از روغن میخک استفاده کرد؛ اما این روغن نیز باید به صورت موضعی استفاده شود و از بلعیدن آن خودداری گردد.

انواع مضرات و ریسک‌های اروماتراپی

هر اسانس، رایحه و‌ترکیب شیمیایی، می‌تواند برای درمان بیماری‌ها و مشکلات خاصی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، لازم است که روغن‌های گیاهی با اهداف درمانی خاص و با مشورت پزشک مصرف شوند. یک فردی که در زمینه اروماتراپی تخصص دارد، می‌تواند نحوه استفاده از روغن‌های گیاهی و مضرات و فواید آن‌ها را توضیح دهد. در مواردی نیاز به رقیق کردن روغن‌های گیاهی است و در موارد دیگر نیازی به این کار نیست.

هر گیاهی می‌تواند برای درمان بیماری‌ها در بازه‌های سنی مختلف مورد استفاده قرار گیرد. به طور مثال، شاید برخی از افراد علاقه‌مند به استفاده از اسانس نعناع فلفلی باشند، چون از سردرد رنج می‌برند؛ اما ممکن است کودکان در اثر تماس و بو کردن این گیاه، تحریک شوند و مشکلات زیادی برای آن‌ها به وجود بیاید. یا به طور مثال، افرادی که دارای تپش قلب هستند، ممکن است با رایحه درمانی با این گیاه، شاهد بدتر شدن شرایط خودشان باشند.

موضوع حائز اهمیت دیگری که باید در مورد خطرات و ریسک‌های استفاده از رایحه درمانی به آن توجه داشته باشید، باکیفیت بودن روغن‌های گیاهی برای این کار است. در واقع، اگر روغن‌های گیاهی غیرطبیعی و مصنوعی باشند، ممکن است به سلامت شما ضرر زیادی وارد کنند. در این حالت توصیه می‌شود که حتما ریسک‌های اروماتراپی بررسی شود و فقط از افرادی که در این زمینه باتجربه و خبره هستند، برای انجام این روش درمانی کمک گرفته شود.

انواع روش‌های رایحه درمانی

به منظور استفاده از روش‌های رایحه درمانی، می‌توانید از اسانس‌های مختلفی استفاده کنید. در بازار کشور ایران اسانس‌های مختلفی مانند روغن‌های رقیق‌شده، روغن‌های گیاهی اصلی و یا اسانس برخی از روغن‌ها وجود دارند که امکان خریداری آن‌ها برای رایحه درمانی وجود دارد.

در هر حال روش‌های مختلفی برای رایحه درمانی یا به اصطلاح اروماتراپی وجود دارند که عبارتند از:

• استفاده از روغن گیاهی برای بدن

در این روش، روغن‌های گیاهی به صورت خالص و یا‌ترکیبی برای ماساژ دادن بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از روغن‌های غلیظ که باعث تحریک پوست و بدن می‌شوند، می‌توانند رقیق شوند و سپس مورد استفاده قرار گیرند.

• استفاده از استنشاق

یکی از روش‌های رایج برای رایحه درمانی، استنشاق است. برای بو کردن روغن‌های گیاهی، روش‌های مختلفی وجود دارد. به طور مثال، می‌توان روغن را به دستبند، گردنبند و … آغشته و هر بار آن را بو کرد.

• استفاده از بخار در رایحه درمانی

یکی دیگر از روش‌های رایج برای رایحه درمانی، استفاده از بخار روغن‌هاست. این روش از قدیم نیز اجرا می‌شد. به طوری که مادربزرگ‌ها و مادرها، مقداری از روغن‌های گیاهی را داخل قابلمه یا دستگاه بخور می‌ریختند تا بو در خانه پخش شود.

بهترین روغن‌ها برای رایحه درمانی

• اسانس ریحان برای افزایش غلظت خون و کاهش برخی از علائم افسردگی استفاده می‌شود. رایحه این گیاه ممکن است سردرد و میگرن را تسکین دهد. در دوران بارداری باید از مصرف آن اجتناب شود.
• گفته می‌شود اسانس‌ترنج برای سیستم دستگاه ادراری و دستگاه گوارش مفید است. هنگامی‌که با روغن اکالیپتوس‌ترکیب شود ممکن است به تسکین مشکلات پوستی از جمله مشکلات ناشی از استرس و آبله مرغان کمک کند.
• اسانس رزماری ممکن است برای سیستم عصبی و گردش خون مفید باشد.
• اسانس فلفل سیاه معمولا برای تحریک گردش خون، دردهای عضلانی و رفع کبودی استفاده می‌شود. اگر این اسانس با زنجبیل مخلوط شود؛ می‌تواند باعث کاهش درد آرتریت و رفع خشکی مفاصل شود.
• اسانس بابونه می‌تواند اگزما را درمان کند.
• اسانس سیترونلا که در گروه علف لیمو قرار می‌گیرد، به عنوان دافع حشرات عمل می‌کند.
• اسانس میخک یک مسکن موضعی یا مسکن است که معمولا برای دندان درد استفاده می‌شود. همچنین به عنوان یک ضد اسپاسم، ضد استفراغ و حالت تهوع، و به عنوان یک بادشکن برای جلوگیری از ایجاد گاز در روده استفاده می‌شود. این رایحه دارای خواص ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و ضد قارچی است.
• اسانس اکالیپتوس می‌تواند به تسکین مسیرهای هوایی در هنگام سرماخوردگی یا آنفولانزا کمک کند. این اسانس اغلب با نعناع‌ترکیب می‌شود. البته بسیاری از افراد به اکالیپتوس حساسیت دارند، بنابراین باید برای استفاده از آن مراقب بود.
• عطر شمعدانی را می‌توان برای رفع مشکلات پوستی، برای کاهش استرس و به عنوان دافع پشه استفاده کرد.
• عطر یاس را به عنوان یک داروی مقوی جنسی توصیف کرده‌اند. در حالی که شواهد علمی‌برای استفاده از این اسانس کم است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که بوی یاس امواج بتا که با هوشیاری مرتبط‌اند را افزایش می‌دهد. این اسانس می‌تواند به عنوان یک محرک، جریان خون آلت تناسلی را افزایش دهد.
• عطر اسطوخودوس به عنوان یک ضد عفونی کننده برای بریدگی‌ها و سوختگی‌های جزئی و برای افزایش آرامش و بهبود خواب استفاده می‌شود. این اسانس سردرد و علائم میگرن را تسکین می‌دهد.
• اسانس لیمو باعث بهبود خلق و خو می‌شود و به تسکین علائم استرس و افسردگی کمک می‌کند.
• اسانس رزماری ممکن است باعث رشد مو، تقویت حافظه، جلوگیری از اسپاسم عضلانی و حمایت از سیستم گردش خون و عصبی شود.
• اسانس چوب صندل دارای خواص تقویت کننده جنسی است.
• اسانس درخت چای دارای خواص ضد میکروبی و ضد عفونی کننده است. معمولا این اسانس در شامپوها و محصولات مراقبت از پوست، برای درمان آکنه، سوختگی و گزش استفاده می‌شود. در برخی از دهانشویه‌ها این اسانس وجود دارد؛ اما هرگز نباید آن را قورت داد زیرا سمی‌است.
• اسانس آویشن به کاهش خستگی، عصبی بودن و استرس کمک می‌کند.
• اسانس بومادران برای درمان علائم سرماخوردگی و آنفولانزا و کمک به کاهش التهاب مفاصل استفاده می‌شود.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد رایحه درمانی، فواید و مضرات آن صحبت کردیم. اگرچه این روش، می‌تواند جزء روش‌های درمان بیماری‌های جسمی‌و روحی در طب مکمل باشد؛ اما باید برای کمک گرفتن از آن با پزشک مشورت گردد. چرا که در برخی از موارد، استفاده از این روش درمانی، نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه مضر هم خواهد بود.